การพัฒนาแหล่งน้ำเพื่อการเพาะปลูกหรือการชลประทาน นับว่า เป็นงานที่มีความสำคัญ และมีประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับ ประชาชน ส่วนใหญ่ของประเทศ เพราะเกษตรกรจะสามารถทำการเพาะปลูกได้อย่างสมบูรณ์ตลอดปี เนื่องจากพื้นที่เพาะ ปลูกในปัจจุบันส่วนใหญ่เป็นพื้นที่นอกเขตชลประทานซึ่งต้องอาศัยเพียงน้ำฝน และน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติเป็นหลัก ทำ ให้พืชได้รับน้ำไม่สม่ำเสมอ และไม่เพียงพอ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงให้ความ สนพระราชหฤทัย เกี่ยวกับการ พัฒนาแหล่งน้ำ มากกว่าโครงการพัฒนาอันเนื่องมาจาก พระราชดำริประเภทอื่น โดยโครงการพัฒนา แหล่งน้ำอันเนื่องมา จากพระราชดำริ อาจแบ่งออกได้ เป็น ๕ ประเภท ดังต่อไปนี้

     อย่างไรก็ดี โครงการพัฒนาแหล่งน้ำอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ส่วนใหญ่จะมีวัตถุประสงค์ เพื่อการเกษตรเป็นสำคัญ แต่ก็มีบางโครงการ ที่มีวัตถุประสงค์ในการดำเนินการหลายอย่างพร้อมๆ กัน เช่น เพื่อให้ราษฎรมีแหล่งน้ำใช้เพื่อการ อุปโภคบริโภค และสำหรับการเพาะปลูก นอกจากนี้ บางพื้นที่มีการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำ สามารถนำพันธุ์ปลาไปปล่อย เพื่อ ให้ราษฎรมีแหล่งอาหารบริโภคเพิ่มขึ้น หรือใช้เพื่อการเสริมรายได้ ในบางโครงการ ยังสามารถใช้ประโยชน์ด้านการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำ สำหรับโครงการในเขตชุมชนเมืองใหญ่ เช่น กทม. และปริมณฑลจะเป็นประเภทบรรเทาอุทกภัย